Hoe is het werk verdeeld?
De gemeenteraad en het college van burgemeester en wethouder hebben elk hun eigen taken. De raad bepaalt het beleid (op hoofdlijnen, dus niet in detail) en neemt de belangrijkste beslissingen. De raadsvergadering is dé plaats voor het openbare politieke debat. Door de raad moeten de politiek relevante zaken van de gemeente worden besloten en besproken.
De verhouding tussen de raad en het college lijkt op de verhouding tussen de Tweede Kamer en de regering. De gemeenteraad werkt dan als de Tweede Kamer, het college van burgemeester en wethouders als het kabinet.
De taken van de raad kunnen we in 3 stukken onderverdelen:
- de volksvertegenwoordigersfunctie
- de kader stellende functie
- de controlerende functie.
1. De volksvertegenwoordigersfunctie
Omdat raadsleden naar de burgers toe kunnen gaan, weten ze goed wat er leeft in de gemeente. Die kennis gebruiken ze wanneer ze nieuw beleid maken. Dat betekent overigens niet dat een raadslid een doorgeefluik is voor uw persoonlijke belangen. Raadsleden hebben de verantwoordelijkheid om zich bij hun werk te laten leiden door het algemeen belang. Als u klachten heeft over kapotte lantaarnpalen of losliggende stoeptegels, zal een raadslid u doorverwijzen naar het maandelijks spreekuur van de voormannen van de afdeling Buitendienst.
2. De kaderstellende functie
De raad stelt haar kaders onder meer vast in bestemmingsplannen, verordeningen en de begroting.
3. De controlerende functie
De raad controleert vervolgens of het college deze doelstellingen ook daadwerkelijk haalt. De gemeenteraad heeft een aantal middelen om het college te controleren. Het gaat dan bijvoorbeeld om het recht om vragen te stellen of het recht om een wethouder te ontslaan. Ook kan de raad gebruik maken van de hulp van ambtenaren. Daarvoor heeft de raad zelfs een eigen functionaris, de griffier, gekregen.
Ook het 'recht van onderzoek' is zo'n middel. Dat houdt in dat de raad een onderzoek kan starten, wanneer raadsleden vermoeden dat op een bepaald gebied iets is misgegaan.
College
Het college van burgemeester en wethouders bestuurt de gemeente en verzorgt de uitvoering van de besluiten die door de gemeenteraad worden genomen. Veel praktische beslissingen worden door het college genomen.
Burgemeester
De burgemeester wordt op aanbeveling van de raad benoemd door de Koning. De burgemeester is voorzitter van de raad en het college. Als de burgemeester er niet is, wordt het voorzitterschap van de raad overgenomen door een raadslid. In onze gemeente is daarvoor de heer Boekholt aangewezen. De taken van de burgemeester betreffen vooral de openbare orde en veiligheid, zoals politie en brandweer. Maar ook andere wettelijke taken moeten worden genoemd, zoals:
- de eenheid in het collegebeleid bewaren;
- algemene zorgplichten zoals tijdige voorbereiding, vaststelling en uitvoering van het gemeentelijk beleid en de daaruit voortvloeiende besluiten;
- de kwaliteit van procedures waarbij burgers betrokken zijn;
- het burgerjaarverslag.
Wie is de baas in de gemeente?
De gemeenteraad wordt direct gekozen door de burgers en is daarom de baas in de gemeente. De raad benoemt de wethouders, die samen met de burgemeester het college vormen. Het college is het bestuur van de gemeente. Het college moet hierover verantwoording afleggen aan de raad. De ambtenaren helpen het college het beleid uit te voeren. Het college is verantwoordelijk voor het handelen van de ambtenaren. Als het college het beleid heeft uitgevoerd, controleert de raad de uitvoering. Als de raad ontevreden is over de uitvoering, kan hij de verantwoordelijke wethouder(s) ontslaan.