Grondwater, waterbeheer en afvalwater lozen

Grondwater

Grondwater is water wat zich in de bodem bevindt. Het deel van de grond waar alle holle ruimten of poriën gevuld zijn met water noemen we de verzadigde zone. De bovenzijde van de verzadigde zone is het grondwaterpeil. Over het algemeen zit het grondwaterpeil ruim een meter onder het maaiveld.

Boven het grondwaterpeil heb je een vochtig gebied, de capillaire zone (onverzadigde zone). Hierin kan grondwater, net zoals in een spons, omhooggetrokken worden. In klei is deze capillaire of zuigende werking veel groter dan bij zand. De sponswerking is sterk afhankelijk van de hoeveelheid organische stof in de grond. Door meer organische stof is de kans op wateroverlast en verdroging kleiner.

Grondwateroverlast en regenwateroverlast

Door regen kan wateroverlast ontstaan. Een te hoge waterstand in de tuin is slecht voor bomen en planten. Er kan ook water in de kruipruimte komen. Water in de kruipruimte kan stank en schimmel veroorzaken. Dit geeft een onprettig gevoel, verminderd het woongenot en is ongezond.

Vooral bij nieuwbouw kunnen er kort na de bouw vochtproblemen ontstaan. Door een goede bouw, ventilatie en aanleg van drainage is dit te voorkomen. Weet u dat een vochtige woning veel meer energie nodig heeft om warm te stoken?

Wanneer is er sprake van overlast?

Over grondwateroverlast wordt gesproken als er hinder of schade aan gebouwen en erven ontstaat door een langdurige te hoge grondwaterstand. Bij het bouwrijp maken van gronden wordt met de drooglegging en ontwateringsdiepte rekening gehouden.

Er is sprake van een te hoge grondwaterstand als:

• De afstand tussen de onderkant van de vloer en het grondwaterpeil, de ontwateringsdiepte, langdurig kleiner is dan 0.70m.
• Het waterpeil in de tuinen langdurig hoger staat dan 0.50m beneden het maaiveld.

Wie is verantwoordelijk voor het grondwater?

De verantwoordelijkheid is gedeeld:

• Het waterschap heeft de verantwoording voor het polderpeil en de afwatering.
• De gemeente is verantwoordelijk voor de ontwatering en de doorvoer van water van particuliere terreinen in de dorpen en het stedelijke gebied.
• De particulier is verantwoordelijk voor de ontwatering van zijn eigen terrein.

Soorten overlast

We onderscheiden:

• Te hoge grondwaterstand: probleem van onderaf.
• Regenwateroverlast: het water kan niet goed in de grond zakken.

Grondwaterstand

De grondwaterstand wordt grotendeels bepaald door het polderpeil. Bij hevige of langdurige regen zal dit peil stijgen. Soms is een hoge polderstand juist wel gewenst zoals bij veengrond om inklinking van de grond of droogstaan van de fundering te voorkomen.

Regenwateroverlast, schijnbare grondwaterstand

Regenwateroverlast wordt veroorzaakt door een harde laag in de bodem. Regenwater kan hierdoor niet snel genoeg in de ondergrond zakken. Het gevolg is dat de neerslag niet in de bodem zakt tot het grondwaterpeil maar in de tuin blijft staan of in de kruipruimte loopt. Er ontstaat een schijnbare hoge grondwaterstand. Enige tijd water in de tuin of kruipruimte is acceptabel. Zelfs op een goed gedraineerd voetbalveld blijft er soms water staan. Blijft er langdurig water staan dan moet u maatregelen nemen.

Door bouwactiviteiten zoals heien, opslag van materiaal en grond wordt de bodemstructuur verstoord. Onder het maaiveld ontstaat een harde ondoorlatende laag. De structuur van de grond moet zich de eerste jaren na de bouw door beplanting, grondbewerkingen, bacteriën, wormen etc. herstellen. 

Bouwkundige gebreken zoals ‘lekke’ funderingen of buizen kunnen er ook voor zorgen dat water maar ook grond, ongedierte en wortels in de kruipruimte komen.

In uitbreidingsplannen, bij herinrichtingen en rioolreconstructie wordt om grondwateroverlast te voorkomen wegdrainage aangelegd. Deze wordt aangesloten op oppervlaktewater of het regenwaterriool.

De gemeente en het waterschap hebben de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in het klimaatbestendig maken van de openbare ruimte en watersystemen door aanleg van water en door de afvoercapaciteit te verhogen. Bredere sloten en zwaardere pompen maken het watersysteem robuuster en moeten ervoor zorgen dat het watersysteem klimaatbestendig is.

Oplossingen tegen (grond)wateroverlast

Oplossingen voor (grond)wateroverlast zijn:

• Het polderpeil te verlagen of te verhogen, waterschap bij structurele problemen.
• De ontwatering van de grond te verbeteren, taak van voor grondeigenaar.

Regenwateroverlast is door de grondeigenaar te voorkomen door:     

• Grond tot een diepte van ongeveer 80 centimeter, in een droge periode, na de bouw om te woelen.
• De structuur van de grond te verbeteren.
• De grond te draineren, de drain moet in grof zand gelegd worden.
• Een afvoer voor de regen aan te leggen.

Als de tuin al is ingericht kan verticale drainage een oplossing zijn. Door boringen tot op de natuurlijke zandlaag te maken en deze te vullen met grof zand kan regenwater in de grond zakken.

Water in de kruipruimte is te voorkomen door:

• Tijdens de bouw naast de fundering een horizontale drainage aanleggen.
• Bouwkundige gebreken oplossen. Lekken in de fundering dicht maken.
• Water in de kruipruimte wegpompen naar het regenwaterriool.

De structuur van de grond kunt u verbeteren door:

• De grond mengen met compost en stro.
• In een droge periode grond tot een diepte van 0.80m woelen.
• Om de structuur te verbeteren in het eerste jaar aardappelen planten.  

Problemen met optrekkend vocht vanuit de kruipruimte oplossen door:

• Folie op de bodem van de kruipruimte leggen;
• Gaten en kieren dichten waardoor er geen water in de kruipruimte stroomt;
• Aanbrengen van een ontwateringssysteem;
• Kruipruimte isoleren;
• Schelpen, zand of isolatieschuim in de kruipruimte aanbrengen;
• Kruipruimte beter ventileren;
• Water uit de kruipruimte wegpompen;
• Muren chemisch impregneren (vooral bij oude woningen).

In nieuwe woningen mag vocht niet vanuit de bodem en fundering optrekken in de muren. Gebeurt dit wel, dan is er een bouwkundig gebrek. Voor het isoleren van uw woning kunt u vaak een subsidie krijgen, deze kunt u aanvragen bij de rijksoverheid.

Bouwactiviteiten en grondwateronttrekking

Voor de bouw van een kelder kan het nodig zijn om het grondwaterpeil tijdelijk te verlagen met een bemaling. Er zijn voorwaarden aan het (tijdelijk) onttrekken en het lozen van grondwater. Het waterschap kan u verder informeren. Voor lozing van water op de riolering of in de bodem is toestemming van de gemeente nodig. 

Voor zowel de onttrekking van grondwater als de lozing op oppervlaktewater is in veel gevallen een Omgevingsvergunning nodig. In sommige gevallen kan volstaan worden met een melding of ontheffing. Neem contact op met het waterschap, telefoon 088-246100, voor nadere informatie. De regels staan opgenomen in de waterschapsverordening. Deze is beschikbaar via het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO): www.omgevingsloket.nl 

Heeft u plannen om een warmtepomp met onttrekking van grondwater aan te leggen? Voor een koude warmte opslaginstallatie (KWO) moet u bij de provincie zijn en voor gesloten energievoorzieningen bij de gemeente. 

Waterbeheer in Nederland: waar kan ik terecht?

Nederland is een waterland: rivieren, meren, sloten, plassen, zeeën, maar ook grondwater, drinkwater en riolering. Het beheer van al dat water ligt bij verschillende instanties. Als u ziet dat er ergens iets misgaat dan kunt u dat via de website www.meldpuntwater.nl melden. 

Stedelijk afvalwater 

Stedelijk afvalwater is huishoudelijk afvalwater of een mengsel daarvan met bedrijfsafvalwater, afvloeiend hemelwater, grondwater of ander afvalwater.  In de regel wordt stedelijk afvalwater via het riool geloosd. In de Omgevingswet zijn er regels over het inzamelen, transporteren en zuiveren van stedelijk afvalwater. Ze zijn gericht op het beschermen van de gezondheid en het watersysteem. 

Lozen van afvalwater door bedrijven

Voor lozing van bedrijfsafvalwater kan de gemeente nadere regels stellen. Indien bedrijfsafvalwater schade aan de riolering, de op de riolering aangeslotenen of rioolwaterzuivering geeft kan dit bedrijfsafvalwater geweigerd worden. 
Als u bedrijfsafvalwater wilt lozen op de gemeentelijk riolering neem dan contact op met de gemeente. Doe de melding of vraag de vergunning aan via het Digitaal Stelsel Omgevingswet DSO: www.omgevingswet.nl
Voor meer informatie zie afvalwater bij activiteiten iplo.nl.

Huishoudelijk afvalwater lozen

Het is verboden om huishoudelijk afvalwater op oppervlaktewater zoals een sloot te lozen. Als u een nieuwe woning in het buitengebied bouwt of de huishoudelijk afvalwaterlozing uitbreidt bijvoorbeeld door een minicamping te beginnen dan moet u dit melden aan de gemeente en het waterschap. Het kan zijn dat u voor de lozing een vergunning nodig heeft. Dit vraagt u aan via het Omgevingsloket. 
Voor verdere informatie zie Omgevingswet en Besluit lozing afvalwater huishoudens iplo.nl.

Vragen?

Voor vragen over de lozing kunt u tijdens kantooruren contact opnemen met de heer Joosten van Team Leefomgeving via 06-52560925 of mailen naar info@borsele.nl.